M9 gibi bodur klon anaçları kök sisteminin zayıf olmasından, aşırı meyve yükünü taşıyacak kuvvetli dallara sahip olmamasından dolayı dikimle birlikte mutlaka destek sistemini de kurmak zorundayız…

Tam bodur meyve bahçesi, yoğun dikim denilen sık dikime imkan sağlayan anaçlarla kurulan,  ayakta durabilmesi için bir destek sistemine ihtiyaç gösteren ağaçlar ile kurulan bahçelere denmektedir. Ülkemizde özellikle bu tip bahçelerin kurulmasında bir patlama yaşanmıştır. Ancak halen istenilen seviyede değildir.

Bodur meyve bahçesi kurmanın niye bu kadar gerekli olduğunu ise aşağıdaki avantajlarından anlayabiliriz.

Bodur meyve bahçesinde;

- Ağaçların tamamı yerden budanabildiğinden budama işgücü standart çeşitlerin 1/4’ ü kadardır. Aynı zamanda arzu edilen terbiye sistemini uygulamak daha kolaydır.    

-Erken yaşta meyveye yattıklarından yatırım masrafları ilk yıllarda geriye dönmektedir,

-Sık dikim yapıldığı için kuvvetli gelişen ağaçlardan oluşmuş bahçelere göre döllemenin daha kolay olması nedeniyle, her yıl ve düzenli ürün alınmaktadır.

-Dikimden sonra hemen verim elde edilip ilk yıllarda kara geçildiğinden değişen şartlar ve pazar isteklerine uyabilen yeni tür ve çeşitler yetiştirilebilmektedir.

-Budama, seyreltme ve hasat gibi kültürel işlemlerin yerden yapılabilmesi nedeniyle üretim maliyetinde azalma ve işgücünde tasarruf sağlanmaktadır.

-Meyve verimi ve kalitenin yüksek olması yanında gölgelenme ortadan kalktığı için iyi ve yeknesak bir renk oluşumu gerçekleşmektedir.

Bu kadar faydasının yanında bilinçsiz yapılan bir üretimin de faydadan çok zarar getireceği de unutulmamalıdır. Meyve yetiştiriciliğinde bodurluk sağlayan klon anaçlarının kullanımını Türkiye’de daha yeni olduğu için kültürel işlemler konusunda da üreticilerimiz tam ve yeterli bilgiye sahip değillerdir. Özellikle budama ve terbiye konusundaki yetersizlik önde gelen sorunlardan birisi olarak kendini hissettirmektedir.

Destek Sistemi;

M9 gibi bodur klon anaçları kök sisteminin zayıf olmasından, aşırı meyve yükünü taşıyacak kuvvetli dallara sahip olmamasından dolayı destek sistemsiz ayakta duramazlar. Bu sebeple dikimle birlikte mutlaka destek sistemini de kurmak zorundayız.

Bu sistemde;

• Her 10-15 ağaca 5 cm. çapında sağlam bir demir direk  dikilmeli, direklerin uzunluğu 3 m. olmalı ve 60 cm. lik kısmı toprağın altında kalmalıdır.
• Sıra başındaki ve sıra sonundaki direkler toprak ile 60o   lik açı yapacak şekilde dikilmeli, bu sebeple uzunlukları 3,3 m. olmalıdır  ve aynı şekilde 60 cm. i toprak altında kalmalıdır.
• Baştaki direkler iki noktadan toprağa sabitlenmelidir.
• Her bir ağaca bambu kamışı, kargı veya ince metal boru dikilmelidir. Bunların uzunluğu yaklaşık 3 m. civarında olmalı ve üst teli 60 cm. geçmelidir.

• İhtiyaca göre değişmekle beraber toprak seviyesinin 60 cm. üzerinden ve ana direklerin üst kısmından olmak üzere iki tel geçirmek yeterlidir. İleride ihtiyaç olursa üçüncü bir tel de eklenebilir. Tellerin arasına gerdirmeyi sağlamak için bir mekanizma  ilave edilmesi faydalı olacaktır.

Sistemin Esasları

Tam bodur bir elma bahçesi kurmak isteyen üreticiler bütün kültürel işlemlerde eski alışkanlıklarını bir tarafa bırakıp, teknik elemanların tavsiyeleri doğrultusunda hareket etmelidirler.

Bu sistemde liderin yerden 2,5-3 m büyüyünceye kadar uzamasına izin verilir. Bu merkezi eksen etrafına meyve yüklü dalın dar bir silindir formunu alması şeklidir. Merkezden dışa açılarak oluşan dalların çapı ağacın üst kısmına doğru tedricen azalmalıdır. Yan dallar kalınlığı daima gövde kalınlığından az olmalı, aşağıdaki dallar uzun üstteki biraz kısa daha üstteki daha kısa şeklinde silindir-konik bir şekil oluşmalıdır. Liderde ve yan dallarda şekillendirme yıllarında  tepe kesimi minimumda tutulur.

Kaynak:Eğirdir Bahçe Dergisi